Artvin Şavşat'ta yöre halkı ve kitle örgütlerinin mücadelesi tüm hukuksuzluklara rağmen kazanımla sonuçlandı. Bölgedeki HES karşıtı mücadeleyi, köylülerin avukatı Halis Yıldırım anlattı:
Artvin’in Şavşat ilçesi Hanlı Köyü Hanlı Deresi üzerinde yapımı planlanan ‘Hanlı Regülatörü ve HES Projesi’ ile ilgili olarak verilen ‘Çevresel Etki Değerlendirmesi (ÇED) Olumlu' kararına karşı, Şavşat’ın 28 köy halkı ve kitle örgütleriyle açtığımız ‘ÇED Olumlu’ kararının iptali davası karara bağlandı ve karar iptal edildi.
Dava kapsamında mahkemece yaptırılan bilirkişi incelemesi sonucu dosyaya sunulan bilirkişi raporunda projenin gerçekleşmesi durumunda çevreye verilebilecek onlarca zarar tespit edildi ve mahkemece bu raporlar hükme esas alınarak ‘ÇED Olumlu’ kararının iptaline karar verildi.
Eski Şavşat Kaymakamı ve Artvin Valisi olan Selahattin Akyurt’un ailesine ait davalı şirket 28 köyü ilgilendiren bu projeyi, etkileri sadece Hanlı köyü sınırları içinde olacakmış gibi projelendirmiş ve yalnızca Hanlı Köyü Muhtarlığı’nda birkaç kişi ile ‘halkın bilgilendirme toplantısı’ yaparak hukuksuzlukla işe başladı. Neyse ki Rize İdare Mahkemesi, diğer hukuksuzlukların yanında bu hukuksuzluğu da saptadı ve 28 köy halkının davacı olma sıfatını kabul ederek 28 köyün projeden etkilendiği kabul etti ve davalı şirketin bu oyununu bozdu.
İzin Vermeyecekler
‘ÇED Olumlu’ kararının iptaline dair karar müdahil şirket tarafından temyiz edilmiş, karar Danıştay 6’ncı Daire’de onanarak kesinleşmiştir. Söz konusu dosya henüz Danıştay incelemesindeyken aynı projenin kurulum gücü 3 kat artırılarak ve aynı ÇED Raporuna dayanılarak ‘ÇED Gerekli Değildir’ kararı alındı ve bu kararla projenin yapım faaliyetlerine başlanıldı.
Halkın talebi üzerine bu kez ‘ÇED Gerekli Değildir’ kararının iptali için Rize İdare Mahkemesi’nde dava açıldı ve projenin yürütülmesinin durdurulması talep edildi. Kısa bir süre önce 14 Eylül’de Şavşat Hanlı HES için Kireçli köyünde yapılan keşif ve bilirkişi incelemesi bu dava çerçevesinde gerçekleşti. Çok yoğun bir katılımla ve taleplerini en kararlı şekilde ifade eden 28 köy halkı ve dayanışma için birçok yerden gelen dostlar yargının işlevsiz kaldığı bir süreci yakından görmenin ve yıkıcı sonuçlarını yaşamanın acısı, öfkesi ve bilinciyle, hiçbir koşulda sularının peşkeş çekilmesine izin vermeyeceklerini haykırdılar.
HES’ten etkilenecek köylerden biri olan Çavdarlı’da DSİ tarafından bir gölet yaptırılarak ana tek su kaynağı olan Karagöl sularının HES şirketlerine peşkeş çekilmesinin yolu açıldı. Aynı derede yapılmış Susuz HES’in bulunmasına ve Ayşe HES adında yeni HES’in de projelendirme aşamasında olduğu gerçeği karşısında ve de Susuz HES şirketi tarafından, mevcut suyun yetersizliği nedeniyle DSİ’ye tazminat davası açıldı. Ancak Mahkemenin bütün bu olguları değerlendirerek dosya üzerinden hükme gitmesi mümkünken süreci uzatarak, HES’in yapılıp bitirilmesine adeta ön ayak olması da bir başka hukuksuzluktur.
Çevre ve Şehircilik Bakanlığı tarafından verilen ‘ÇED Olumlu’ kararının iptali üzerine aynı Bakanlık tarafından bu kez ‘ÇED Gerekli Değildir’ kararı verilerek gerek hukuk gerek mantık açısından bir paradoks oluşturmuştur.
Özetle önce ÇED’i gerekli gören makamın bu kez üstelik Mahkemenin kesinleşmiş iptal kararından sonra bir de kurulu gücün 3 kat arttırılarak ‘ÇED Gerekli Değildir’ kararı vermesi hukukun temel ilkelerine aykırı olduğu gibi bu zorlama işlem HES şirketinin açıktan korunduğunu göstermektedir.
Bu hukuksuzlukların sayısını çoğaltmak mümkün.
Şavşat, Cittaslow kenti olmakla övünürken diğer yandan, ormanları, dağları, suları talanla karşı karşıyadır.
Dünyaca ünlü Meşeli Karagöl’de, gölün 5 metre yakınına hukuk çiğnenerek yapılan bina şimdiden gölü kirletmekte ve gölün sonunun başlangıcının ipuçlarını ortaya koymakta. Umarız ki 14 Eylül’de Şavşat halkının, doğasına sahip çıkan sesleri, kamu yöneticilerine de ulaşacak ve onları da gerçeği daha yakından takibe zorlayacaktır."
